OSI Modeli Nedir?

4 min readMar 27, 2020

Open Systems Interconnection (OSI) modeli ISO tarafından geliştirimiştir. Bu modelle, ağ farkındalığına sahip cihazlarda çalışan uygulamaların birbirleriyle nasıl iletişim kuracakları tanımlanır.

İlk OSI standartları 1970'lerin sonlarında ve 1980’lerin başlarında ISO’nun TC 97 , Enformasyon İşlemesi tarafından ortaya çıkartılmıştır. ISO, son OSI standardını 1984’te çıkartmıştır. Bu model kısa sürede kabul görerek yaygınlaşmış ve ağ işlemleri için bir kılavuz olmuştur.

OSI Modeli ve ilgili protokolleri gösteren bir şema

OSI modeli öncesinde, işletmelerce kullanılan ticari ağların çoğunluğu belirli bir işletme tarafından belirli standartlara oturtulmamış teknolojiyle oluşturulmaktaydı. Örneğin IBM’in SNAile DEC’in DECnet’i gibi. Bu ağların özellikleri, çoğunlukla yalnızca o üreticinin donanımının kullanılmasına izin verecek (ya da en azından başka ürünlerin bağlanmasını zorlaştıracak) biçimde tanımlanmıştı. Onlardan ayrı olarak OSI, çeşitli üreticilerin ürünlerinin bağlanabileceği bir ağ için, bir sektör etkinliği olarak ortaya çıkmıştır.

OSI Modeli herhangi bir donanım ya da bilgisayar ağı tipine göre değişiklik göstermemektedir. OSI’nin amacı ağ mimarilerinin ve protokellerinin bir ağ ürünü bileşeni gibi kullanılmasını sağlamaktır.

ISO standartlarının ağ üzerindeki iletişimi sağlarken karmaşık bir yol izlediği bir gerçektir. ISO standardı yedi katmana (alt göreve) ayrılmıştır. OSI modeli olarak bilinen bu yedi katman sağ tarafta gösterilmiştir.

Daha fazla kaynak erişimi için aşağıdan yukarıya doğru İngilizce karşılıkları: Physical Layer, Data Link Layer, Network Layer, Transport Layer, Session Layer, Presentation Layer, Application Layer

OSI modeli sayesinde bir cihazın ağ içinde veya ağ dışında nasıl görevlendirildiği kolaylıkla anlatılabilir. Gerek ağ içinde gerek ağ dışında veri iletimi için verinin mutlaka her katmandan geçmesi gerekir. Geçtiği her katmanda da veriye belli görevler yüklenir.

OSI katmanlarında veri iletimi için uygulama katmanından donanım katmanına(fiziksel katman) doğru giderken veriye her bir katmanda ayrı bir başlık eklenir. Veri karşıdaki bilgisayara ulaştığında donanım katmanından(fiziksel katman) uygulama katmanına doğru bu başlıklara göre gider. En son uygulama katmanına ulaştığında veri karşı bilgisayara ulaşmış olur.

Fiziksel Katman

Verilerin bit olarak gönderildiği kablo üzerindeki yapıdır.
Bit = 0 ve 1 verilerin tutulduğu en küçük veri depolama birimi.

Veri iletimi;

Kablo
Fiber Optik
Radyo Sinyalleri ile iletilir.

Hub: Fiziksel katmanı kullanan hub’ın tek görevi gelen 0 ve 1 paketlerini çoğaltarak diğer portlara yaymaktadır.

Veri Bağlantısı Katmanı

Kısaca, fiziksel katmana nasıl erişileceğini belirler.
Verileri bu katmanda, ağ katmanından fiziksel katmana gönderilir.
Veri bağlantısı katmanı, ağ kartı üzerinde çalışır.
Aşağıdaki diğer bilgisayarları tanımlama, kablonun kim tarafından kullanıldığını tespit etme görevini yerine getirir.
Gönderici ve alıcı MAC adresleri bu katmanda paketlenir.

MAC Adresi( media access control address):Veri Bağlantısı katmanında paketlenmektedir.Fiziksel network cihazlarında 48 bitlik bir numaradır.Donanım üzerinde bulunur.Fiziksel olarak tüm network cihazlarının farklı bir MAC adresi vardır.

Aynı ağdaki cihazlar MAC adresi ile birbirlerini bulmaktadırlar.

Switch: Kendisine bağlı cihazların MAC adresini tanıyarak birbirleri ile iletişim kurmalarını sağlar.Veri bağlantısı katmanı üzerinde haberleşir.

Ağ Katmanı

Kısaca farklı bir ağa gidicek paketlerin adresleri bu katmanda bulunur.
IP protokolü bu katmanda çalışır. Gönderici ve alıcı adresleri bu katmanda işlenir.

IP(Internet Protocol Address):İnternete ya da bir ağa bağlı cihazları ağ üzerinde birbirlerine veri göndermek için kullandıkları adrestir.

En yaygın kullanılan IP protokolü IPv4’dür. 32 bit boyutundadır. 8 bitlik 4 parçadan oluşur.

IPv4 adresi nedir ?

Ortak IP adresleri
Özel IP adresleri
192.168.0.1 ile 192.168.255.254
172.16.0.1 ile 172.31.255.254
10.0.0.1 ile 10.255.255.254
Ağ katmanı iki ağ arasındaki en ekonomik yoldan verii transferinin gerçekleşmesini sağlar.
Yönlendirme, Ağ trafiği gibi işlemler yapılır.

Router:Farklı ağlar arasında veri iletimi sağlar, kapı ve yönlendirici görevi görür.

Taşıma Katmanı

Kısaca, üst katmanlardan gelen verileri ağ paketleri boyutunda parçalara böler.
Bölünen parçalara “segment” adı verilir.

TCP(Transmission Control Protoco) ve UDP(User Datagram Protocol) protokolleri bu katmanda çalışır.

TCP

Bağlantı merkezli.
Hata sayısı az
Daha yavaş
Paketleri sıralı
SYN, SYN-ACK, ACK

UDP

Bağlantısız
Hata oranı önemli değil
Daha hızlı
Paketler birbirinden bağımsız.
El sıkışma yok

TCP El Sıkışması

İstemci sunucuya boş bir syn paketi gönderir.Sunucu bu paketi alır ve bağlantı kurmak istiyorsa hem syn hem ack paketi gönderir.İstemci de tekrar bu isteğin kabul edilmesini istediğine dair bir ack paketi gönderir.

Port numaraları burada belli olur.
Port = cihazların ağdaki kapıları.
Hata Kontrol mekanizması = verinin zamanında ve hatasız ulaşıp ulaşmadığını kontrol eder.
Alt katmandan gelen verilerin üst katmanlara birleştirilerek çıkmasını da sağlar.

Popüler Port Numaraları: